خطاهای اقتصادی (۱۰)
73. اثر فورر یا بارنوم
خطای دیگر را اثر فورر یا اثر بارنوم است. مثلا اینو گوش بدهید: «شما به مسائل مالی علاقمندید، اما از وضعیت مالی خود راضی نیستید. معتقدید مهارت ها و استعدادهای زیادی دارید که تاکنون فرصت برای ابراز آن ها را پیدا نکرده اید و پر و بال دادن به استعدادهایتان میتواند زندگی شما را متحول کند. با این وجود تاکنون برای رسیدن به خواسته هایتان سخت تلاش کرده اید و امیدوارید تا روزی بالاخره همای سعادت به دوش شما بنشیند. باید به شما تبریک بگویم؛ چون آن روز بسیار نزدیک است. دوستان دلسوزی دارید که با کمک آن ها و استعانت از خداوند متعال می توانید روزگار خود را دگرگون کنید و به آرزوهایتان برسید. یادتان باشید ارزش شما بیش از چیزیست که فکرش را میکنید. خودتان را باور کنید تا تمام چیزی که میخواهید را فورا به دست بیاورید».
خب چطور بود؟ فکر میکنید چقدر در مورد شما صدق میکرد؟ 20 درصد؟ 30 درصد؟ 70؟ 80؟ درصدی که به نظرتان اومده را یک جا یادداشت کنید.
من فک میکنم عددی که اکثرا نوشتید، بالاتر از 50 بوده است. در واقع فکر میکنید این نوشته کم و بیش به خوبی شما را توصیف می‌کند. حتی انگار کسی که واقعا شما را می‌شناخته ان را با دلسوزی نوشته و در اختیارتان قرار داده است. حاضرید دفعه بعد به چنین کسی پول بدهید تا شما را به خودتان بیشتر معرفی کند و راهکارهای بیشتری بهتون ارائه بده؟
به این می گویند اثر فورر. ما ممکن است در طالع بینی ها، بسیاری از کتاب ها و جلسات انگیزشی یا صحبت با بعضی بازاریاب ها احساس کنیم طرف مقابل خوب ما را شناخته و حرف هایی بشنویم که این فرضیه را تایید کند. ولی اگر بیشتر دقت کنید، این حرف ها آنقدر کلی هستدن که تقریبا در مورد همه آدما درستند! باید مراقب باشیم تا با چیزهایی مشابه این، فریب نخوریم.
74. اثر شبه قطعیت
خطای دیگر اثر شبه قطعیت است. در این خطا ما برای به دست آوردن سود دوست داریم کارهای کم ریسک انجام بدهیم، ولی برای اجتناب از خطر کارهای پرریسک هم حاضریم بکنیم. این خطا بسیاری اوقات در سرمایه گذاری مشاهده میشود. که پولمان را ترجیح میدهیم در جاهای کم ریسک تر بگذاریم تا مثلا یک میلیون تومن رشد کند. ولی اگر قرار باشد بین از دست دادن یک میلیون تومن و اینکه پولمان در یک بازار پرریسک تر بگذاریم یکی را انتخاب کنیم، احتمالا بازار پرریسک تر را انتخاب میکنیم.
75. سوگیری واحد
خطای دیگر به سوگیری واحد معروف است. به این معنی که براساس یک برنامه ای به فرد پیشنهاد میشود که یک مقدار مشخص از چیزی را استفاده کند، مثلا براساس رژیمش باید یک بشقاب گوشت بخورد. بعد فرد بدون توجه به اینکه اصلا انقدر گرسنه است که انقدر غذا بخورد یا نه، خودش را ملزم می‌کند که توصیه را رعایت کند.
76. خطای ریسک صفر
خطای بعدی به خطای ریسک صفر معروف است. این خطا به این موضوع اشاره دارد که در مقایسه با حالتی که ما بتوانیم ریسک یک چیزی را به صفر برسانیم و ریسک زیاد یک چیز دیگری را به طور قابل توجهی کم کنیم، ترجیح میدهیم ریسک چیز اول را به صفر برسانیم.
77. مغالطه جمع صفر
خطای دیگر مغالطه جمع-صفره است. بدین معنا که افراد فکر می‌کنند در بازی های جمع صفر قرار دارند و حتما به دست آوردن یک چیز به معنی از دست دادن چیزی توسط دیگران است. شبیه توضیحی که در مورد خطای حسادت دادیم. که این به وضوح غلط است. پس در مجموع وقتی میخواهیم خرید کنیم یا فعالیت مالی خاصی انجام دهیم، باید حواسمان به این مغالطه ها باشد تا دچار سردرگمی و اشتباه نشویم. در سایر کارها هم اگر به این موارد توجه کنیم و خانواده و اطرافیانمان را به خطاهایی که انجام میدهند متوجه کنیم، در کاهش هزینه خانواده و همچنین منطقی شدن نگاه و تفکر افراد بسیار میتواند موثر باشد.